Homilie 4de zondag jaar B

Homilie 4de zondag doorheen het jaar B Broeders en zusters in Christus, Er is de laatste tijd nogal wat te geschreven en gesproken over het fenomeen van nepnieuws of fake news. In Brussel zet men de aanval in op nepnieuws. De Europese Commissie heeft een groep van 39 experts samengesteld die inlichtingen en bestrijdingsmiddelen gaan aanleveren, opdat Brussel bij machte is iedere hoax onschadelijk te maken. Een overheid die jaagt op nepnieuws is een gevaar voor de persvrijheid. Hoe kan een overheid onafhankelijk bepalen wat waarheid is of leugen ? Dit is een onmogelijke taak omdat de overheid eigen belangen heeft die niet de belangen van de burgers zijn en dit ruikt naar censuur. Waar gaat het eigenlijk over bij nepnieuws ? Nepnieuws is misleidende informatie die wordt verspreid om geld te verdienen of om de publieke opinie te beïnvloeden. Nepnieuws, fake berichten en hoaxes bestaan al heel lang, maar de verspreiding ervan gaat razendsnel sinds de opkomst van sociale media. Bekend is dat de jongeren meer en meer de rug toekeren naar de traditionele mediakanalen als tv en radio maar eerder nieuws lezen via de sociale media. Iedereen kan tegenwoordig content plaatsen op internet. Daardoor lijken de grenzen tussen nieuws, nepnieuws en advertenties te vervagen. Het wordt steeds moeilijker om ze van elkaar te onderscheiden en een gefundeerde mening te kunnen vormen. Ook paus Franciscus heeft over nepnieuws deze week een brief gepubliceerd naar aanleiding van de feestdag van de Heilige Franciscus van Sales op 24 januari die door verschillende media ook is geciteerd. De allereerste keer dat er sprake was van nepnieuws was in de Hof van Eden toen de slang Eva voorloog. Dat schrijft paus Franciscus in zijn jaarlijkse brief naar aanleiding van wereldcommunicatiedag. In de Bijbel staat dat een slang Eva verleidde tot het plukken van de verboden vrucht. God had Adam en Eva gedreigd dat ze zouden sterven als ze het toch deden. De slang ontkende dat dit zou gebeuren en zei dat ze dan juist zouden worden als God. Dit leidde tot de verbanning van Adam en Eva uit het paradijs. "De strategie van deze bekwame 'vader aller leugens' is exacte nabootsing, een sluwe en gevaarlijke vorm van verleiding die zich een weg baant naar het hart met valse en aanlokkelijke argumenten", schrijft Paus Franciscus. Paus Franciscus trekt in zijn brief een parallel met hedendaags nepnieuws, dat volgens hem gevaarlijk is omdat mensen het inzetten voor politiek en economisch gewin. "Het leidt tot arrogantie en haat, want dat zijn de gevolgen van onwaarheid." Volgens de paus moeten de "slangentactieken" die verspreiders van nepnieuws inzetten aan het licht worden gebracht. Franciscus vindt dat hier een taak is weggelegd voor socialemediagebruikers en journalisten. "Niet omdat het hun werk is, maar omdat het een missie is." De waarheid zal u vrijmaken, schrijft de apostel Johannes in zijn evangelie. Inderdaad waarheid zorgt voor vrijheid terwijl leugens leiden naar de slavernij van de zonde. Voortdurende besmetting door misleidende taal of leugens heeft tot gevolg dat ons innerlijk leven verduistert. De observatie van de Russische schrijver Dostotjevski is hierin heel verhelderend: Mensen die liegen tegenover zichzelf en die luisteren naar hun eigen leugens, komen op een bepaald moment in een situatie terecht dat ze geen onderscheid meer kunnen maken in zichzelf en bij anderen tussen wat nu waar is en wat een leugen is met als gevolg dat zij alle respect verliezen ten opzicht van zichzelf en anderen. Zonder respect houden zij op om lief te hebben en geven zij zich over aan allerlei begeerten, genotzucht en verzinken in het moeras van het kwade door constant te liegen tegenover zichzelf en anderen. De waarheid zal u bevrijden. Inderdaad het is Jezus zelf die de Waarheid in persoon is die ons de weg naar de ware vrijheid wijst. Waarheid is ten diepste verbonden met liefde en schept vertrouwen tussen mensen en tussen God en de mens. Vandaar dat we vandaag hoorden in het evangelie dat Jezus iemand is die met gezag optreedt omdat Hij doet wat Hij zegt. Met dat Jezus zelfs de boze geesten verjaagt laat Hij zien dat Hij Gods Zoon is die het geluk van de mens wil en die wil dat mensen bevrijd worden van het kwade. Wat Jezus doet en zegt, daarin mogen wij vertrouwen. Ten tijde van Jezus waren er vele stromingen en meningen van schriftgeleerden en Farizeeen en voor de gewone gelovige was het niet eenvoudig om in de jungle van de 613 geboden en verboden en de verschillende interpretaties hun weg te vinden naar God. Jezus brengt de mensen weer tot de kern van het geloof omdat Hij spreekt vanuit de Bron die Gods liefde is. Zijn Woorden en zijn daden hadden een enorme uitstraling omdat de mensen Gods liefde en Gods barmhartigheid concreet konden ervaren. Door Jezus mogen mensen de vrede van God ervaren. Ook in onze tijd waar vele mensen de weg kwijt zijn geraakt in het leven, is de kerk de plaats waar je de waarheid over God en over de mens kunt vinden. Geinspireerd door een gebed van de heilige Francisus, heeft paus Franciscus een gebed geschreven om te streven naar een communicatie die de waarheid en de vrede bevorderen. Het luidt als volgt: Heer onze God, maak van ons instrumenten van vrede. Help ons om het kwade te herkennen aanwezig in de communicatie die de gemeenschap niet opbouwt. Help ons om het venijn te vermijden van oordelen. Help ons om over anderen liefdevol te spreken als over onze broeders en zusters. God, U bent trouw en betrouwbaar, mogen onze woorden zaden van goedheid zijn voor de wereld: waar er gescholden wordt, help ons om te luisteren waar er verwarring is, laten wij streven naar harmonie waar er dubbelzinnigheid is, laten we streven naar helderheid waar er uitsluiting is, laten wij streven naar solidariteit, waar er sensatie is, laten wij ons streven naar eenvoud waar er oppervlakkigheid is, laten wij zorgen dat werkelijk de belangrijke dingen van het leven aan de orde komen, waar er vooroordeel is, laten wij zorgen voor vertrouwen, waar er vijandigheid is, laten wij zorgen voor respect waar er leugen is, laten wij de waarheid verspreiden. Amen.